Mediacentrum

Opkomende zuivelsectoren in ontwikkelingslanden in Afrika kunnen rauwe melk niet koelen op de boerderij door een gebrek aan betrouwbare elektriciteitsvoorzieningen. Vaak gaat de kwaliteit van de avondmelk verloren omdat deze de nachtelijke hitte niet doorstaat.

Een gebrek aan kennis van de praktijken na de oogst in combinatie met een slechte infrastructuur en het ontbreken van opslagfaciliteiten resulteert in ten minste 40 procent melkverspilling. Dat leidt dan weer tot inkomensverlies voor boeren en een groeiende kloof tussen het aanbod van melk in Afrikaanse landen en de vraag naar melk.

Twee bedrijven, de World Bicycle Relief en de Paul Mueller Company, spannen zich in om de melkkoeling in Afrika te bevorderen door de melkaanvoer, de verzamelcentra en de opslag op de boerderij te verbeteren.

Melklevering 

Een van de grootste uitdagingen voor melkveehouders in Afrika is het betrouwbare transport van hun melk naar een melkverzamelcentrum. De afstand gaat van 3 tot 3 mijl van de boerderij.

Vaak wordt de melk met slechte fietsen, kruiwagens of te voet naar deze verzamelcentra vervoerd.

"Veel boeren brachten melk mee op wat ik 'inferieure fietsen' noem of wat we FVO's of fietsvormige objecten noemen", zegt Dave Neiswander, voorzitter van World Bicycle Relief.

"Deze fietsen kunnen geen melkbussen van 20 of 40 liter (5 of 10 gallon) naar het melkverzamelcentrum dragen. Ze vallen uit elkaar, dus het vervoer was niet betrouwbaar."

De World Bicycle Relief is oorspronkelijk begonnen met het leveren van fietsen in Afrika aan vrijwillige gezondheidswerkers en plattelandsstudenten die lange afstanden afleggen naar school. De organisatie raakte geïnteresseerd in fietsenverkoop aan melkveehouders toen zij hun behoefte zagen aan betrouwbaar transport om rauwe melk te kunnen leveren.

In 2010 ging Neiswander samenwerken met zuivelcoöperaties in Zambia om Buffalo-fietsen te leveren aan melkveehouders tegen voor hen acceptabele voorwaarden.

"We konden een programma uitwerken waarbij de melkcoöperatie een lijst samenstelde van boeren die regelmatig met de coöperatie werkten", legt Neiswander uit. "Via het programma kunnen de boeren de fietsen over een periode van drie maanden aanschaffen.

Om de fiets te betalen, wordt geld afgehouden van het bedrag dat de coöperatie maandelijks voor de melk uitkeert."

Volgens Neiswander is de Buffalo-fiets een zeer sterke en robuuste fiets van staal dat ruwweg 45 pond weegt en meer dan 200 pond op de drager kan vervoeren.

"Deze is ontworpen voor de moeilijke omstandigheden en het moeilijke terrein in ontwikkelingslanden", zegt Neiswander. "Melkveehouders kunnen rekenen op de kracht van de Buffalo-fiets als betrouwbaar transportmiddel om twee keer per dag melk van hun boerderij naar het melkverzamelcentrum te brengen."

Het unieke verschil tussen de Buffalo-fiets en een gewone fiets is de drager aan de achterkant, waar melkveehouders een melkbus kunnen vastmaken.

"De vindingrijkheid van mensen in Afrika blijft me verbazen", grinnikt Neiswander. "Ze binden de bussen met gebruikte binnenbanden aan elkaar vast en langs de bovenkant."

Neiswander zegt dat het programma van World Bicycle Relief meer dan 400 fietsen in Palabana en meer dan 600 fietsen in Zambia heeft geleverd door met de verschillende zuivelfederaties en melkcoöperaties samen te werken.

Daardoor hebben zij volgens Neiswander de leveringen kunnen verhogen en dus ook het geleverde melkvolume. Door de interventie met Buffalo-fietsen is het inkomen van de boeren met 25 procent gestegen.

Melkverzameling

De Paul Mueller Company helpt ook het Afrikaanse land Oeganda om verse melk te leveren aan zijn burgers door melkverzamelcentra op te richten. In het verleden konden Oegandese boeren op enkele dagen tijd maar zoveel melk ophalen als ze konden consumeren of verhandelen. Als de melk niet binnen enkele dagen werd gebruikt, werd ze slecht.

Toen het probleem voor Oegandese melkveehouders werd voorgelegd aan Paul Mueller Company in Nederland, wisten ze precies wat de oplossing was. Een team onder leiding van Jos Ten Horn werkte samen met de Nederlandse en Oegandese overheid om subsidies te krijgen voor de bouw en exploitatie van de verzamelcentra.

The Ministry of Foreign Affairs issued grants to purchase Mueller steel milk tanks, cooling equipment, generators and heat recovery systems to set up milk collection centers in villages throughout Uganda. Peter Fopma, de nieuwe businessmanager, zegt dat Mueller tot nu toe 150 verzamelcentra in Oeganda heeft verkocht en opgezet.

De nieuw geïnstalleerde verzamelcentra dragen bij aan minder bederf en een betere melkkwaliteit, omdat de melk op korte tijd wordt gekoeld in plaats van de gebruikelijke zeven uur. Door de uitbreiding van de melkverwerkingsfaciliteiten en het project kunnen lokale zuivelcoöperaties hun jaarlijkse melkverkoop verhogen.

"Het heeft een grote impact, want als er meer melk wordt gekoeld, kan het verzamelcentrum van de gekoelde melk meer producten maken", zegt Fopma. "Daardoor kunnen de verzamelcentra iets meer betalen voor de melk. Als de boeren iets meer geld voor hun melk krijgen, investeren ze en kopen ze een extra koe, beter voer of beter zaad."

Melkopslag

Mueller heeft in Ethiopië geen melkverzamelcentra gebouwd omdat het land minder ontwikkeld is dan Oeganda en kleinere melkveebedrijven heeft. Vanwege de kleinere grootte van kuddes in Ethiopië is het op dit moment niet economisch interessant om er verzamelcentra op te richten omdat de melktanks niet volledig gevuld zouden worden.

"In 2011 hebben BoP Innovation Center en de LEI Wageningen University in Ethiopië een onderzoek gevoerd waaruit blijkt dat de kleinschalige melkveehouders met één of twee koeien de avondmelk niet konden leveren en die melk dus niet ten gelde konden maken", zegt Fopma. "Daarom werd aan Mueller gevraagd om een autonome melkkoeler te ontwikkelen voor op boerderijen."

Als partner van BoP Inc. werkte Mueller aan de ontwikkeling van een kleine koelingsinstallatie voor kleinschalige melkveehouders in Ethiopië. Het eerste prototype van een melkkoelingsinstallatie werkte op zonne-energie. Hierdoor konden kleine melkveehouders zonder toegang tot elektriciteit melk van de hoogst mogelijke kwaliteit opslaan, leveren en verkopen en zo hun inkomen verhogen.

Fopma zegt dat terwijl Mueller met BoP Inc. werkte, zij in contact kwamen met het bedrijf Simgas, dat kleine biogasinstallaties voor huishoudelijke landbouwbedrijven in Afrika bouwt. Simgas wilde op dat moment zijn systeem uitbreiden en bouwde daarom in 2013 samen met Mueller een tweede prototype voor een op biogas werkende melkkoeler.

Het doel van Mueller met de kleine koelingsinstallaties op boerderijen in Ethiopië is de melkkwaliteit te verbeteren en boeren in staat te stellen om hun avondmelk te verkopen en zo hun inkomen te verdubbelen. Hij hoopt dat het extra inkomen van de boeren de omvang van de veestapel en de melkproductie zal doen toenemen, zodat er ook in Ethiopië grotere melkverzamelcentra kunnen komen.  

Geïnteresseerde melkveehouders in de VS kunnen terecht op de website van de World Bicycle Relief via world bicycle relief en kunnen zo ondersteuning bieden aan de verschillende programma's die melkveehouders in Afrika helpen.

Audrey Schmitz was in 2016 stagiair op de redactie van Progressive Dairyman.

FOTO 1: Buffalo-fietsen bieden Zambiaanse melkveehouders een betrouwbaar transportmiddel om twee keer per dag melk te leveren aan melkverzamelcentra. Foto met dank aan Brooke Slezak.

FOTO 2: Melkverzamelcentra in Oeganda dragen bij tot minder bederf, een betere melkkwaliteit en een aanvoer van verse melk aan de bevolking. Foto met dank aan Christine Daues.